Οι μαθητές του Εσπερινού Λυκείου Κοκκινοχωρίων σε ρόλο οικονομικού αναλυτή.
Εφημερίδα: ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
Διερωτώνται εάν η κρίση είναι καθ’ όλα ελληνική, όταν περίπου τα ίδια οικονομικά προβλήματα βιώνουν ταυτόχρονα και άλλες χώρες της Ε.Ε. και γενικά χώρες όλου του πλανήτη Εννιά μαθητές του Εσπερινού Γυμνασίου – Λυκείου Κοκκινοχωρίων αναλαμβάνουν ρόλο οικονομικού αναλυτή και διερευνούν ένα από τα σημαντικότερα θέματα της επικαιρότητας, αυτό της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Μιας κρίσης, που, όπως αναφέρουν, «πιθανόν να είναι και ένα είδος τιμωρίας για τις υπέρμετρες συμπεριφορές και αντιλήψεις των τελευταίων δεκαετιών ή ακόμα ένα είδος τιμωρίας για τα εγγενή ‘κουσούρια’ της φυλής». Την ίδια ώρα, όμως, οι μαθητές διερωτώνται εάν η κρίση είναι καθ’ όλα ελληνική, όταν περίπου τα ίδια οικονομικά προβλήματα βιώνουν ταυτόχρονα και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και γενικά χώρες όλου του πλανήτη.
Όπως εξηγούν, τα αίτια που οδήγησαν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, είναι τα ακόλουθα:
1. Ο τρόπος ζωής του ελληνικού λαού: Ο ελληνικός λαός, μετά τη μεταπολίτευση και ειδικότερα μετά το 1980, επιδίωξε τη βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου που αποτέλεσε πρωταρχικό στόχο των εκάστοτε ελληνικών κυβερνήσεων. Η σταδιακή εμπέδωση του οράματος της συνεχούς βελτίωσης και ευημερίας εκλήφθηκε ως ένα φυσικό χαρακτηριστικό της ταυτότητας του κάθε Έλληνα. Τα εύκολα, γρήγορα και φθηνά δάνεια για τις αγορές καταναλωτικών αγαθών, κυρίως από το εξωτερικό, και η αγορά μετοχών με σκοπό το εύκολο κέρδος, ώθησαν τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και το δημόσιο σε υπερδανεισμό, με αποτέλεσμα τη συνεχή αύξηση του δημοσίου χρέους και του ελλείμματος των τρεχουσών συναλλαγών της χώρας.
2. Το περιβάλλον της Ελλάδας: Από το 2000 και μετά, οι ανεπτυγμένες χώρες με τις οποίες συνεργάζεται οικονομικά η Ελλάδα, βρίσκονται σε πορεία ύφεσης που οφείλεται ουσιαστικά σε δύο οικονομικές κρίσεις της τελευταίας δεκαετίας: Την κατάρρευση της αγοράς μετοχών που συνέβη κατά την περίοδο του 2000-2003 από τη μια και την κατάρρευση της οικοδομικής βιομηχανίας που άρχισε το 2007 και συνεχίζεται ακόμα και στις μέρες μας, από την άλλη. Τα κύρια χαρακτηριστικά των πιο πάνω κρίσεων είναι: α) Μια κρίση ρευστότητας, καθώς τα κεφάλαια εξαφανίζονται, β) μια κρίση συρρίκνωσης της επενδυτικής και παραγωγικής δραστηριότητας που οδηγεί στη συνεχή μείωση του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος, γ) μια κρίση εκτίναξης του δημοσίου χρέους και των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, καθώς όλα τα κράτη στρέφονται προς το δανεισμό για να τονώσουν τις οικονομίες τους, δ) μια κρίση ψυχολογίας, με τις κυβερνήσεις να προσπαθούν να βρουν λύσεις και τους πολίτες να βιώνουν καθημερινά τις συνέπειες της κρίσης.
3. Η εισαγωγή του ευρώ: Η ανταγωνιστικότητα της χώρας με την εισαγωγή του ευρώ το 2001, ακολούθησε πτωτική πορεία, καθ’ ότι η σύγκλιση της ελληνικής οικονομίας προς τους κύριους δείκτες δεν ήταν πραγματική, αλλά πλασματική, με αποτέλεσμα το ενιαίο νόμισμα μέσα σε συνθήκες ύφεσης να μη λειτουργεί σαν ασπίδα της οικονομίας. Δυστυχώς, οι κυβερνήσεις δεν προετοίμασαν το κράτος, τους πολίτες και τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας για τις υποχρεώσεις τους, δίνοντας την ψευδαίσθηση ότι το ευρώ από μόνο του θα συνέβαλλε στη σταθερότητα και την οικονομική ευημερία.
4. Η διόγκωση της δημόσιας υπηρεσίας και η αναποτελεσματικότητά της: Η μειωμένη παραγωγική διαδικασία οδηγούσε αναπόφευκτα στην απώλεια θέσεων εργασίας που για λόγους βολέματος, παράδοξα συμπληρώνονταν από τη δημόσια υπηρεσία, με αποτέλεσμα, την τρομακτική διόγκωσή της, κάτι που επιβάρυνε περαιτέρω τα δημόσια οικονομικά της χώρας. Δυστυχώς η φοροεισπρακτική ικανότητα του κράτους ήταν πάντοτε αδύνατη και ανοργάνωτη, με αποτέλεσμα τα προβλεπόμενα έσοδα στους προϋπολογισμούς να είναι πάντοτε μεγαλύτερα από τα πραγματικά και έτσι να δημιουργούνται συνεχώς ελλείμματα που οδηγούσαν στον εξωτερικό δανεισμό για τη συμπλήρωση των διαφόρων έργων ανάπτυξης.
5. Το ψηλό κόστος των ενόπλων δυνάμεων της χώρας: Δυστυχώς τα προβλήματα που είχε και έχει η Ελλάδα με τους γείτονές της και κυρίως με την Τουρκία, εξανάγκαζαν τη χώρα να δαπανά συνεχώς υπέρογκα ποσά για την άμυνά της. Συγκεκριμένα, περίπου το 3% του ΑΕΠ δαπανάται τα τελευταία χρόνια για τις ανάγκες της άμυνας της χώρας που είναι το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό μετά τις Η.Π.Α. με 3,8%. Παράλληλα, το 3,3% του ενεργού πληθυσμού της χώρας απασχολείται με κάποια ιδιότητα στις ένοπλες δυνάμεις που επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τα δημόσια οικονομικά. Δυστυχώς, όπως εξακριβώνεται σήμερα, ακόμα και για την άμυνα της χώρας έγιναν σκάνδαλα από πολιτικά πρόσωπα και εισπράχτηκαν μίζες από εταιρείες που προμήθευαν την Ελλάδα με οπλικά συστήματα.
6. Η κακοδιαχείριση, τα σκάνδαλα και οι φωτιές: Η κακοδιαχείριση και τα σκάνδαλα οδήγησαν στη σπατάλη εκατομμυρίων ευρώ για τη συμπλήρωση έργων του δημοσίου, με αποτέλεσμα σε κάποιες περιπτώσεις ποσά που ξοδεύτηκαν να μην μπορούν να δικαιολογηθούν και η χώρα να πληρώνει πρόστιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σημαντικό κόστος είχαν όμως και οι κακόβουλες φωτιές, που άναβαν κυρίως το καλοκαίρι και στοίχισαν στο ελληνικό δημόσιο εκατομμύρια ευρώ για αποζημιώσεις, ενώ ταυτόχρονα επηρέασαν αρνητικά τα έσοδα από τον τουρισμό.
7. Η πτώση του ελληνικού χρηματιστηρίου και η έλλειψη ρευστότητας στις τράπεζες: Το ελληνικό χρηματιστήριο από τις 5346 μονάδες σταδιακά έπεσε στις 1460 μονάδες, χάνοντας δηλαδή ποσοστό 73% της αξίας του, μια πτώση που από μόνη της μπορούσε να οδηγήσει την ελληνική οικονομία σε ύφεση. Οι μεγαλύτερες παραγωγικές βιομηχανίες της χώρας είδαν τις κεφαλοποιήσεις τους να χάνονται και τα σχέδιά τους να εξανεμίζονται. Ταυτόχρονα οι ελληνικές τράπεζες έχασαν τη ρευστότητά τους, προκαλώντας έτσι οικονομικό στραγγαλισμό σε χιλιάδες επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα το κλείσιμό τους και τη μείωση του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος με όλες τις συνέπειες.
8. Η κεντρική τράπεζα της χώρας και το ευρωσύστημα: Από τα γεγονότα φαίνεται ότι η κεντρική τράπεζα, που είναι επιφορτισμένη να ασκεί την εποπτεία στη δημοσιονομική πολιτική του κράτους, δεν είχε τη δύναμη ή και τα αναγκαία εργαλεία, για να αποτρέψει το επικίνδυνο δημοσιονομικό έλλειμμα που εκτινάχθηκε σταδιακά στο 14% του Α.Ε.Π., όπως και το δημόσιο χρέος που ανήλθε στο 120% του Α.Ε.Π., φέρνοντας τη χώρα ένα βήμα πριν από τη χρεοκοπία. Σημειώνεται ότι από το 2001 που η Ελλάδα υιοθέτησε το ευρώ, η κεντρική τράπεζα της χώρας ασκεί τη νομισματική πολιτική σύμφωνα με τις οδηγίες της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας, που λαμβάνονται ουσιαστικά μέσα από το «ευρωσύστημα» που αποτελείται από τις κεντρικές τράπεζες των χωρών που υιοθέτησαν το ευρώ και την ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα.
9. Η καθυστέρηση στη λήψη διορθωτικών μέτρων: Η καθυστέρηση στην κατανόηση του μεγέθους της κρίσεως και η αργοπορία στη λήψη διορθωτικών μέτρων συνεχώς μεγάλωναν τα χρέη και τα ελλείμματα. Αρχικά, το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε χλιαρά και υπεροπτικά, με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζεται η κρίση. Δυστυχώς, η κυβέρνηση έλεγε ότι δεν υπήρχαν χρήματα, ενώ η αντιπολίτευση απαντούσε ότι υπάρχουν πολλά χρήματα για να δοθούν στο λαό.
10. Ο πανικός του χειρισμού του προβλήματος: Η κυβέρνηση, αντί να συζητήσει και να διαπραγματευτεί συλλογικά μαζί και με τις άλλες χώρες της Ε.Ε., που είχαν περίπου το ίδιο πρόβλημα, πρόβαλλε σ’ όλο τον κόσμο ότι τα χρέη και τα ελλείμματα της χώρας είναι κατά πολύ μεγαλύτερα από αυτά που αρχικά επίσημα παραδέχθηκε, με αποτέλεσμα να χαθεί η αξιοπιστία της και οι δανειστές της να αυξήσουν κατακόρυφα τα επιτόκια δανεισμού στον κακό και επισφαλή χρεώστη. Ο πανικός για τη λήψη σκληρών δημοσιονομικών μέτρων με την προτροπή και της Ε.Ε. δημιούργησαν πολιτική αναταραχή, με αποτέλεσμα τη διόγκωση του προβλήματος.
11. Η κερδοσκοπία σε βάρος της χώρας: Αφού λοιπόν η Ελλάδα από μόνη της σήκωσε το χέρι και προβλήθηκε ως ο κακός μαθητής και επισφαλής χρεώστης, ήταν επόμενο οι δανειστές της να παίξουν το ρόλο του έξυπνου καθηγητή και πιστωτή και να κερδοσκοπήσουν εις βάρος της, δανείζοντάς την με πολύ ψηλά επιτόκια. Παράλληλα, μέσω της αγοράς ομολόγων αύξησαν τα κεφάλαιά τους από 200%-400%, αγοράζοντας ελληνικά ομόλογα σε τιμές χαμηλότερες από αυτές που πουλούσαν την προηγούμενη μέρα.
12. Η αδυναμία εφαρμογής του κυβερνητικού προγράμματος εκ μέρους της κυβέρνησης: Η απότομη αύξηση των επιτοκίων δανεισμού είχε ως αποτέλεσμα το πάγωμα των δημοσίων δαπανών που σταδιακά οδηγούσε περαιτέρω τη μείωση της παραγωγικής διαδικασίας και βασικά του Α.Ε.Π. και στη δυσκολία ικανοποίησης του τοκοχρεωλυσίου για αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους, όπως επίσης και την ανατροφοδότησή του με νέα δάνεια. Η κυβέρνηση δηλαδή δεν είχε χρήματα για να εφαρμόσει το πρόγραμμά της. Δύο συμπεράσματα και μια εισήγηση
Με βάση τα πιο πάνω, οι μαθητές καταλήγουν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα, ενώ παράλληλα καταθέτουν και τη δική τους πρόταση:
/Ένα μέρος της ελληνικής οικονομικής κρίσης οφείλεται στην παγκόσμια οικονομική κρίση που πηγάζει από το ίδιο το σύστημα. Δυστυχώς, εξακριβώνεται ακόμα μια φορά ότι το καπιταλιστικό σύστημα δεν μπορεί να λειτουργεί επί μακρόν και να αυτορυθμίζεται χωρίς να δημιουργεί κρίσεις. Γι’ αυτόν το λόγο, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αναπτύξει αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχου και εποπτείας της δημοσιονομικής πολιτικής των κρατών της Ένωσης, με σκοπό την αποτροπή των ψηλών ελλειμμάτων και χρεών. Παράλληλα, θα πρέπει να προχωρήσει στη δημιουργία μόνιμου μηχανισμού κρίσεων που θα χρηματοδοτεί τα κράτη μέλη της που θα έχουν παρόμοια οικονομικά προβλήματα. Είναι σημαντικό οι όροι της βοήθειας να είναι τέτοιοι, ώστε να αποφεύγονται κίνδυνοι που θα έχουν ως αποτέλεσμα την αποθάρρυνση της εφαρμογής της δημοσιονομικής πειθαρχίας και ανασυγκρότησης της οικονομίας της χώρας, όπως επίσης και αναταραχές. /Ένα σημαντικό όμως μέρος της ελληνικής οικονομικής κρίσης οφείλεται στους ίδιους τους Έλληνες. Η κρίση ή και οι πολλές κρίσεις σε αρχές και αξίες, που περνά σήμερα ο ελληνικός λαός, και σε μεγάλο βαθμό και εμείς στην Κύπρο, έχουν ως κύρια αιτία την πνευματική κρίση.
/Η κρίση, λοιπόν, ας αποτελέσει την κολυμπήθρα, για να επανατοποθετήσουμε τους εαυτούς μας, να φέρουμε πίσω τις αρχές και αξίες, να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και πολίτες της χώρας μας. Μια υγιής και ισχυρή οικονομία εξασφαλίζει την εθνική κυριαρχία και εθνική ανεξαρτησία που αποτελούν τα θεμελιώδη συστατικά της ύπαρξης και διασφάλισης της κρατικής της οντότητας. Για τη μελέτη εργάστηκαν οι μαθητές: Μάριος Γεωργίου, Σωτήρης Μούγγουρου, Αντρέας Σάββας, Ζαννέττος Φούρης, Αντωνία Ψύλλου, Νιούσιην Σατέχι, Ανδρέας Δημητρίου, Νίκος Κατρής και Χαράλαμπος Χαραλάμπους. Υπό την επίβλεψη του εμποριολόγου Βασίλη Παπαγεωργίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου