Η προσφορά δημιουργεί ζήτηση;

Η προσφορά αποτελεί τη σχέση μεταξύ της τιμής ενός προϊόντος και της ποσότητας που προσφέρεται σε κάθε τιμή στη διάρκεια μια ορισμένης χρονικής περιόδου.

Η σχέση αυτή είναι κατά κανόνα θετική, δηλαδή όταν αυξάνεται η τιμή του προϊόντος αυξάνεται και η προσφερόμενη ποσότητα ενώ όταν μειώνεται η τιμή μειώνεται και η ποσότητα, και είναι γνωστή ως νόμος της προσφοράς (law of supply).

Ποια είναι η σχέση όμως της προσφοράς με την ζήτηση; Σύμφωνα με τον Γάλλο οικονομολόγο και επιχειρηματία Jean Baptiste Say (1767 - 1832), η προσφορά των αγαθών δημιουργεί την ίδια τη δική της ζήτηση (ο νόμος του Say).

Για παράδειγμα σε μια οικονομία αντιπραγματισμού η "τιμή" ενός προϊόντος, υπάρχει σε σχέση με κάποιο άλλο προϊόν (10 πορτοκάλια στοίχιζουν όσο 5 μήλα). Ο νόμος του Say, λοιπόν, λέει πως μία τιμή αγαθού, στην οποία η συνολική ζητούμενη ποσότητα ισούται με τη συνολική προσφερόμενη ποσότητα, είναι η τιμή ισορροπίας. Δηλαδή όταν κάποιος παράγει μία ποσότητα προϊόντων, έχει τη δυνατότητα να τα ανταλλάξει με ανάλογη ποσότητα άλλων προϊόντων. Αν έχεις παράγει 10 πορτοκάλια μπορείς να έχεις 5 μήλα. Αν παράγεις 20, θα έχεις διπλάσια ποσότητα μήλων ή θα έχεις και μανταρίνια. Όσο πιο πολλά παράγω, τόσο πιο πολλά αγοράζω. Αν δεν παράγω, δεν αγοράζω.

Σε μια εμπράγματη, λοιπόν, κοινωνία δεν μπορούσε να υπάρξει υπερπροσφορά αγαθών, ούτε και υπερζήτηση. Δεν μπορείς να ζητάς κάτι, που δεν μπορείς να προσφέρεις το αντίστοιχο του σε παραγωγή. Αυτός ο συλλογισμός μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως στις κοινωνίες πριν το χρήμα, είχαμε πλήρη απασχόληση όλων των συντελεστών της παραγωγής. Δηλαδή δεν μπορούσε να υπάρξει "ανεργία".

Στις σύγχρονες εγχρήματες κοινωνίες όμως, η προσφορά δημιουργεί τη ζήτηση; Σύμφωνα με τον διευθυντή του Ινστιτούτου Φιλοσοφικών Ερευνών της Πάτρας κ.Απόστολο Πιερρή:

Η προσφορά πάντοτε διεγείρει τη ζήτηση και όχι αντίστροφα. Η ζήτηση είναι κατ’ ανάγκην ζήτηση κάποιου πράγματος: ορίζεται από το αντικείμενό της. Δεν νοείται ζήτηση για κάτι που απουσιάζει από τον αντιληπτικό ορίζοντα του υποκειμένου. Η ζήτηση εξαρτάται από το γενικό επίπεδο της κοινωνίας. Αντιθέτως η παραγωγή δημιουργεί το αντικείμενό της.

Έτσι, η προσφορά δημιουργεί τη ζήτηση του προϊόντος της, τόσο περισσότερο μάλιστα, όσο αυτό ανταποκρίνεται ή συνδέεται με βαθύτερες ανάγκες της ανθρώπινης φύσης. Η προσφορά ενός νέου πράγματος, επί πλέον, μεταβάλλει τη διάρθρωση της ζήτησης: ανάγκες ευρισκόμενες σε αδιαφόριστη κατάσταση ενεργοποιούνται και συγκεκριμενοποιούνται και επιθυμίες γεννώνται και επανιεραρχούνται. Το πεδίο των επιλογών ανασχηματίζεται και μαζί του η συμπεριφορική δομή της ανθρώπινης ύπαρξης. (Άρθρο του Απόστολου Πιερρή στον «εθνικό κήρυκα Πατρών», 11 Δεκεμβρίου 2000).